Tĩnh lặng tháng Bảy và hành trình mài sắc mô hình VAICP trong kỷ nguyên AI

Giữa một sáng tháng Bảy tĩnh lặng bên hồ, tôi chọn nhịp thiểu dục: đôi giày, vài củ khoai, thân vận động, tâm lắng lại để mài VAICP (Visionary AI Capability Pyramid)

Sáng nay, mặt hồ phẳng như tấm gương chưa kịp đặt một gợn ý nghĩ. Áo còn ẩm mồ hôi, đôi giày vừa dừng lại, hơi thở hạ dần từ nhịp “chiến đấu” sang nhịp “lắng đọng”. Xa kia những khối tường trắng dựng lên như các trang sổ tay chưa viết. Không xe cộ, không tiếng loa, chỉ tiếng lá lay động trước gió của "Đào hoa y cựu tiếu hạ phong".

Khoảng lặng bên hồ

Tôi nhớ Walden của Thoreau khuyên rút về thiên nhiên, không phải trốn đời mà để nhìn đời trong trạng thái tối giản. Nhớ Lâm Ngữ Đường nói cái nhàn có phẩm chất riêng của văn hóa Á Đông. Và các Stoic thì nhắc phân biệt điều thuộc về mình: bước chân, nhịp thở, thái độ trước một chặng chuyển tiếp.

Khoảnh khắc này như “trạm tiếp liệu” giữa hai hành trình, không phải ga cuối. Tôi tự hỏi mình "nếu con thuyền Theseus phải thay gần hết ván gỗ, cái gì cần giữ?" Có lẽ chỉ ba hạt lõi:

• Một là, đào sâu tri thức thay vì chạy theo tiếng ồn công cụ.

• Hai là, dựng một hệ sinh thái học tập phản tư, nơi người trẻ học đặt câu hỏi trước khi tìm câu trả lời.

• Ba là, làm chiếc cầu dịch giữa ngôn ngữ công nghệ và ngôn ngữ xã hội để AI đi đúng hướng.

May mắn là tôi có trọn khoảng thời gian ở đây đến cuối tháng 7 để lặng nhìn và mài thêm VAICP (Visionary AI Capability Pyramid), mô hình năng lực AI có tầm nhìn mà tôi đã tự xây dựng cho đào tạo doanh nghiệp: từ nền tảng nhận thức, năng lực dữ liệu, công cụ, đến tầng giá trị và đạo đức. Một cấu trúc giúp đội ngũ không sa vào “đồ chơi” (tools) mà hướng dòng lực vào năng lực lõi. Giờ là lúc rà từng viên, chỉnh tỷ lệ, bổ sung các bài tập, trước khi mang nó đi xa hơn.

Còn bao điều mơ hồ: nhịp độ, cộng sự, mô hình tổ chức. Nhưng mơ hồ không đáng ngại; Nó giống sương sớm. Mặt trời nội tại đủ cao thì sương tan.

Khi ta bỏ bớt phụ trợ thừa, thứ còn lại là một đôi giày, vài củ khoai lang, thân thể vận động, tâm đứng yên trên mặt hồ trong. Thiểu dục để quả tâm nguyên vẹn. Tôi giữ lại bức ảnh này như đánh dấu ngày mình chọn lắng nghe tiếng la bàn nhỏ bên trong và dùng khoảng tháng Bảy này để hoàn thiện khung năng lực cho hành trình mới.

Chỉ vậy thôi. Chúc bạn cũng có một khoảng hồ riêng, dù chỉ là vài phút sáng sớm.