Nhịp AI – Bản tin tuần 40
OpenAI chạm mốc $500B, Sora 2 gây bão bản quyền, Apple xoay trục kính AI, nghiên cứu RadLE hé lộ giới hạn của “AI bác sĩ”
📰 Tuần 40 (29/9/2025- 05/10/2025)
📰 Tóm tắt nhanh
Một tuần “điểm rơi” của nhiều mảng AI cùng lúc: mô hình video Sora 2 (OpenAI) ra mắt kèm app xã hội gây tranh cãi bản quyền; OpenAI đóng lại chào bán thứ cấp, chạm mốc $500B theo định giá; Apple được cho là xoay trục sang kính AI; nghiên cứu/benchmark mới “dội gáo nước lạnh” vào kỳ vọng AI đọc phim chẩn đoán; và một loạt công cụ/agent bước vào giai đoạn tích hợp sâu (CLI, trình duyệt, IDE).
Điểm nhấn chính
1) OpenAI đạt định giá $500B, vượt SpaceX đạt kỷ lục startup tư nhân
OpenAI hoàn tất bán thứ cấp ~$6.6B cổ phần nhân viên với mức định giá $500B, qua đó (tạm thời) trở thành startup tư nhân giá trị nhất thế giới. Những bên mua gồm Thrive, SoftBank, T. Rowe Price, MGX… Giá trị này nhảy vọt từ $300B (tháng 3/2025). (Financial Times)
Ý nghĩa: thanh khoản giúp OpenAI giữ chân nhân sự trước cuộc đua đãi ngộ “9 con số” do Meta và Google khởi động, đồng thời tạo thêm lực cho tham vọng sản phẩm đặc biệt sau tuần ra mắt Sora 2. Chờ xem tuần sau là sản phẩm gì
2) Sora 2: đồng bộ hình-âm-thoại & app xã hội “Cameos”; OpenAI hứa tăng kiểm soát IP
OpenAI công bố Sora 2 cải thiện vật lý, cho phép tạo video ngắn 5–10s kèm thoại/âm thanh đồng bộ; đồng thời ra mắt app Sora với tính năng Cameos để người dùng “đóng cameo” chính mình trong video. Ứng dụng leo Top 1 App Store (US) ngay sau khi mở và giới hạn cho người được mời sử dụng. Trước làn sóng deepfake/nhân vật bản quyền, OpenAI thông báo sẽ bổ sung quyền kiểm soát chi tiết cho chủ sở hữu IP và thử nghiệm chia sẻ doanh thu. (OpenAI)
Prompt: figure skater performs a triple axle with a cat on her head (nguồn: OpenAI)
Ý nghĩa: nếu thực thi tốt cơ chế cấp phép/chia sẻ doanh thu, Sora có thể giảm rủi ro pháp lý và mở đường cho mô hình cấp phép nhân vật/nhãn hiệu trong “AI video xã hội”.
3) Apple bị đồn tạm dừng Vision Pro bản rẻ/nhẹ, ưu tiên kính AI cạnh tranh Ray-Ban của Meta
Bloomberg cho biết Apple tạm gác bản Vision Pro mới để dồn lực cho dự án kính AI (kết nối iPhone, điều khiển giọng nói, tích hợp trợ lý Siri AI nâng cấp). MacRumors, Yahoo/Reuters và WIRED cùng xác nhận hướng chuyển trọng tâm này. (Bloomberg)
Ý nghĩa: từ “máy tính đeo đầu” đến thiết bị nhẹ, thời trang, hướng ứng dụng hằng ngày với trục sản phẩm của Apple dường như dịch sang AI wearable.
4) Nghiên cứu RadLE: AI đa phương thức còn xa “trình bác sĩ” trong X-quang/CT/MRI
Benchmark Radiology’s Last Exam (RadLE v1) với 50 ca khó cho thấy bác sĩ chuyên khoa đạt 83%, bác sĩ nội trú 45%, còn các mô hình đầu bảng (GPT-5, Gemini 2.5 Pro, v.v.) đều <30%; tăng “reasoning effort” ít cải thiện độ đúng nhưng tăng độ trễ ~6x. (arXiv)
Ý nghĩa: ở ca khó, AI chưa đủ tin cậy để đọc phim độc lập; cần lộ trình “AI hỗ trợ và bác sĩ quyết định”, cộng thêm dữ liệu gán nhãn y sinh và giao thức kiểm định lâm sàng.
5) Google DeepMind – Dreamer 4: agent học trong mô phỏng vẫn đạt mốc “kim cương” Minecraft từ dữ liệu offline
Dreamer 4 luyện kỹ năng trong mô hình thế giới của chính nó, lần đầu đào kim cương chỉ từ dữ liệu ngoại tuyến (không tương tác môi trường khi huấn luyện) và vượt các baseline (VPT, VLM-Gemma). (arXiv)
Ý nghĩa: học qua mô phỏng + dữ liệu offline mở đường cho robot/agent học kỹ năng dài hơi an toàn, rẻ hơn trước khi “xuống đời thật”.
6) Perplexity Comet: trình duyệt AI mở miễn phí toàn cầu, kèm gói Comet Plus chia sẻ doanh thu cho publisher
Sau giai đoạn $200/tháng cho Max users, Comet mở miễn phí (có rate limit). Perplexity AI còn giới thiệu bản tin Comet Plus $5/tháng hợp tác CNN, Washington Post, Condé Nast… (chia sẻ doanh thu). (The Verge)
Ý nghĩa: cạnh tranh Chrome/Neon/Arc; cuộc đua trình duyệt có tác tử đang hình thành hệ sinh thái nội dung và quyền truy cập.
7) Anthropic – Claude Sonnet 4.5: nhắm “best coding model”, SWE-bench verified, nâng cấp nền tảng/SDK
Bản Sonnet 4.5 được giới thiệu với thành tích coding ấn tượng (SOTA) và khả năng chạy phiên dài >30 giờ trong thử nghiệm, cùng Claude Code checkpoints, memory/context editing và Agent SDK. (Theo thông cáo/đưa tin ngành). (Anthropic)
8) Google – Jules Tools & API: agent code của Google bước vào terminal/CI
Google phát hành CLI “Jules Tools” và public API, cho phép điều khiển tác vụ code từ terminal, gắn vào Slack/CI, quản lý credential, chạy “background”. (blog.google)
9) MobileLLM-R1 (Meta nhóm tác giả): công thức huấn luyện mở cho mô hình <1B tham số vẫn suy luận tốt
Bài MobileLLM-R1 (9/2025) công bố mô hình 140M–950M với công thức, dữ liệu, checkpoint mở, cho thấy chọn lọc/mix dữ liệu theo ảnh hưởng + “mid-training compression” có thể tiệm cận Qwen3-0.6B dù dùng ~11.7% token. Model/recipe đã lên Hugging Face. (arXiv)
10) Bức tranh doanh nghiệp & chính sách
Periodic Labs (cựu OpenAI/DeepMind) huy động ~$300M để xây AI scientist trong phòng lab tự động và hướng tới vật liệu, bán dẫn. (StartupHub.ai)
IBM Granite 4.0: họ hybrid Mamba/Transformer, tối ưu chi phí cho agent doanh nghiệp; bản nhỏ đã phát hành. (IBM)
Opera Neon: trình duyệt “agentic” phát hành đợt đầu, nhắm “trình duyệt biết hành động”. (Opera Newsroom)
Gartner: chỉ 15% lãnh đạo ứng dụng CNTT đang cân nhắc/thí điểm/triển khai tác tử tự trị hoàn toàn; rào cản là trust & security. (CIO Dive)
Bezos: gọi “AI bubble tốt”, bong bóng công nghiệp để lại hạ tầng/lợi ích lâu dài; gợi ý trung tâm dữ liệu ngoài không gian. (Financial Times)
Xu hướng & Phân tích
1) “AI xã hội” nổi sóng: Cameos, bản quyền & chuỗi giá trị nội dung
Sora 2 phô diễn năng lực hình-âm-thoại đồng bộ và cơ chế “đưa chính mình vào video”. Ở chiều ngược lại, áp lực IP dâng cao buộc OpenAI dịch từ “opt-out” sang kiểm soát chi tiết + chia sẻ doanh thu. Nếu vận hành minh bạch (policy, nhận diện nhân vật, khiếu nại nhanh), đây có thể là mô hình kinh tế cấp phép mới cho studio/nhãn hàng/creator. (Reuters)
2) Tác tử đang bớt “demo”, bám sâu vào quy trình làm việc
Dấu mốc tuần này: Jules vào terminal/API, Comet thành trình duyệt AI miễn phí, Claude 4.5 đẩy dài phiên làm việc. Tuy nhiên, phía doanh nghiệp vẫn thận trọng: chỉ 15% cân nhắc agent tự trị hoàn toàn vì lo ngại an toàn/quyền truy cập. Quy mô hóa sẽ đi theo hướng “human-in-the-loop” + sandbox/giám sát trước khi “thả tự do”. (blog.google)
3) Khoa học & kỹ thuật: từ mô phỏng tới phòng lab tự động
Dreamer 4 chứng minh “học trong trí tưởng tượng” với nhiệm vụ dài hơi; Periodic Labs chọn hướng tự động hóa thí nghiệm để sinh dữ liệu thật – bổ sung vào bức tranh “AI phải học từ thế giới vật lý”. Đây là trục khác với “AI xã hội”: AI khoa học đòi pipeline dữ liệu kiểm chứng được. (arXiv)
4) Thực tế hoá trên thiết bị: kính AI và mô hình nhỏ có lý luận
Tin đồn kính AI Apple ăn khớp với xu hướng mô hình gọn/điện toán biên. Nghiên cứu MobileLLM-R1 củng cố luận điểm: chất lượng dữ liệu & chiến lược trộn có thể bù kích thước mô hình, mở ra trải nghiệm on-device nhanh, riêng tư. (Bloomberg)
Góc Việt Nam & Doanh nghiệp
Doanh nghiệp nội địa có thể thử nghiệm tác tử bán tự động ở kênh nội bộ (terminal/CLI, Slack, email) trước khi “mở” cho khách hàng; áp dụng role-based access, choke-point phê duyệt, và logging giống các triển khai Jules/CLI. (blog.google)
Với nội dung số, theo dõi chính sách Sora – quyền IP & chia sẻ doanh thu để cân nhắc chiến lược hợp tác/giấy phép cho IP Việt (phim, hoạt hình, nhân vật). (Reuters)
Y tế/chẩn đoán hình ảnh: ưu tiên AI hỗ trợ (triage, quality check, gợi ý vùng nghi ngờ), tuyệt đối không thay thế bác sĩ ở ca khó – tham chiếu RadLE. (arXiv)
Tuần 40 phác họa hai đường đua song song: AI cho công chúng (video xã hội, trình duyệt có tác tử) và AI cho phát minh (mô phỏng, phòng lab tự động). Cả hai đều đòi hỏi hành lang pháp lý lẫn kỷ luật kỹ thuật: cấp phép nội dung minh bạch, và quy trình kiểm định an toàn trước khi mở rộng quyền tự trị của tác tử. Quý IV/2025 nhiều khả năng sẽ xoay quanh tích hợp sâu (CLI/OS/Browser) và chuẩn hóa cấp phép nội dung trong sản phẩm AI.
Tài liệu tham khảo
OpenAI định giá $500B & tender thứ cấp: (Financial Times)
Sora 2 & app Sora (cameos, Top App Store, chính sách IP): (OpenAI)
Apple xoay trục kính AI: (Bloomberg)
RadLE (radiology benchmark): (arXiv)
Dreamer 4 (Minecraft từ dữ liệu offline): (arXiv)
Perplexity Comet mở miễn phí & Comet Plus: (The Verge)
Anthropic Claude Sonnet 4.5 (coding & nền tảng): (TechCrunch)
Google Jules Tools & API: (blog.google)
MobileLLM-R1 (paper + model): (arXiv)
Periodic Labs gọi vốn ~300M: (StartupHub.ai)
IBM Granite 4.0: (IBM)
Opera Neon (agentic browser): (Opera Newsroom)
Gartner (15% cân nhắc agent tự trị): (CIO Dive)
Bezos: “AI bubble tốt”, data center ngoài không gian: (Financial Times)