Nhịp AI – Bản tin tuần 38
Tuần 38 với hạ tầng AI tăng tốc, Gemini vào Chrome, thiết bị OpenAI, đột phá y sinh, công cụ sáng tạo bùng nổ, AI4VN và AI For Industry.
📰 Tuần 38 (15/9/2025- 21/09/2025)
📰 Tóm tắt nhanh
Tuần này, ba trục lớn định hình bức tranh AI: (1) hạ tầng – phần cứng – trình duyệt, (2) năng lực mô hình & khoa học, (3) ứng dụng – sáng tạo – chính sách.
Về hạ tầng, OpenAI tăng tốc chiến lược compute (kế hoạch thuê thêm ~100 tỷ USD máy chủ dự phòng/5 năm, song song kế hoạch đến 2030) và ký Luxshare sản xuất thiết bị AI tiêu dùng giai đoạn nguyên mẫu. Google đưa Gemini vào Chrome cho người dùng desktop tại Mỹ kèm “AI Mode” ở omnibox, hé lộ bước nhảy “agentic browsing”.
Về khoa học, Delphi-2M dự báo rủi ro >1.000 bệnh trong 20 năm và PDGrapher (Harvard) đề xuất tổ hợp gene–thuốc đảo ngược trạng thái bệnh.
Về ứng dụng, Meta Ray-Ban Display + Neural Band cho điều khiển bằng vi tín hiệu cơ; YouTube thả hơn 30 công cụ AI cho creator; Luma Ray3 đẩy video “reasoning” lên HDR 16-bit. Việt Nam ghi dấu bằng AI4VN 2025 (AI nguồn mở, mở rộng AI Awards) và AI For Industry 2025, cùng số liệu mới: ~18% doanh nghiệp (≈170.000) đã ứng dụng AI; 61% nhóm này tăng doanh thu TB 16%.
1) Hạ tầng, phần cứng, trình duyệt: “AI-native” lên sóng chính
Theo The Information tiết lộ, OpenAI sẽ thuê thêm ~100 tỷ USD máy chủ dự phòng trong 5 năm, nằm ngoài kế hoạch thuê tới 2030 [1]. Kế hoạch “dự phòng” nghe có vẻ hoang phí, nhưng thực ra là một đòn chiến lược: bảo toàn năng lực đột phá khi nhu cầu tính toán tăng vọt, đồng thời có thể thương mại hóa dung lượng thừa vào các giai đoạn cao điểm sản phẩm. Ở lớp thiết bị, OpenAI ký với Luxshare (đối tác lắp ráp của Apple) để chế tạo thiết bị AI tiêu dùng giai đoạn nguyên mẫu, thậm chí đang khảo sát thêm nhà cung ứng như Goertek. Hai mảnh ghép này hé lộ chiến lược “AI-native”: không chỉ đổ tiền vào trung tâm dữ liệu mà còn đóng gói trải nghiệm AI trong thiết bị “ngoài PC/phone”. Trên Phố Wall, “dòng vốn data center” vì AI trở thành phong vũ biểu mới cho chu kỳ đầu tư công nghệ [1].
Cùng lúc, Google đưa Gemini vào Chrome: nút Gemini trực tiếp trong trình duyệt, hỗ trợ ngữ cảnh đa tab, và AI Mode ngay trên omnibox, trước mắt cho người dùng desktop ở Mỹ (tiếng Anh) [2] . Wired, TechCrunch và chính blog Chrome đều mô tả rõ phạm vi rollout và các bước agentic sắp tới (đặt lịch, đi chợ, tự động thao tác trên web dưới sự xác nhận của người dùng). Đây là dấu mốc khi AI sidebar không còn là tiện ích rời rạc: nó trở thành mặc định trong trình duyệt phổ biến nhất.
Về thanh toán cho agent, Google công bố AP2 (Agent Payments Protocol), một chuẩn mở với cơ chế “mandates” hai bước (Intent + Cart), hỗ trợ thẻ/bank/stablecoin [6]. Khi AI agents tự mua sắm trở nên thực tế, “đường ray” thanh toán minh bạch – kiểm soát rủi ro sẽ là điều kiện cần.
Nhận định: hạ tầng (compute + data center) và kênh phân phối (trình duyệt) đang khóa chặt vào nhau. Một khi Chrome chuẩn hóa tác vụ agentic, chuỗi giá trị từ model → agent → thanh toán sẽ liền mạch hơn và đó là mảnh đất cho hệ sinh thái, ví dụ các chuẩn như AP2.
2) Năng lực mô hình & khoa học: từ ICPC đến y-sinh
Về lập trình cạnh tranh, cả OpenAI và Google công bố đạt “gold-medal level” tại ICPC World Finals 2025 dưới điều kiện thi tương đương con người: OpenAI nói hệ GPT-5 + một model reasoning nội bộ giải 12/12, còn Gemini 2.5 Deep Think giải 10/12 (và giải được một bài không đội người nào làm được) [7]. Lưu ý: đây không phải “tham dự chính thức” trong bảng xếp hạng của giải; vì vậy trong bản tin, chúng ta ghi nhận là “đạt gold-level theo mô phỏng điều kiện ICPC, không tranh giải chính thức.”
Về khoa học – y tế, Delphi-2M (Nature, FT, Scientific American) dự báo rủi ro hơn 1.000 bệnh dựa trên hồ sơ sức khỏe (huấn luyện 400.000 bệnh nhân Anh, kiểm chứng trên 1,9 triệu hồ sơ Đan Mạch), một bước từ “đọc” lịch sử bệnh sang “mô hình hóa tiến triển bệnh” ở quy mô quần thể [3], [14].
PDGrapher (Harvard Medical School; Nature Biomedical Engineering) lại giải bài toán khác: xác định tổ hợp gene–thuốc để đảo ngược trạng thái tế bào bệnh, qua đó rút ngắn thử – sai trong phát triển thuốc. [8], [13]
Đặc biệt gây chú ý: nhóm Arc Institute/Stanford công bố thiết kế genome phage mới bằng AI, với 16/302 biến thể hoạt động trong phòng thí nghiệm, Arc Institute, GEN, The Register đã đưa, nhưng đây là chủ đề nhạy cảm, nên trên bản tin ghi “nhóm nghiên cứu báo cáo…” và theo sát tiến trình phản biện/kỷ luật an toàn sinh học [9].
Nhận định: năng lực mô hình đang dịch chuyển từ benchmark sang ứng dụng sâu (khoa học sự sống). Hai nhánh dự báo nguy cơ (Delphi-2M) và đề xuất can thiệp (PDGrapher) có thể gặp nhau trong các tuyến y học dự phòng và điều trị chính xác.
3) Ứng dụng – sáng tạo – chính sách: kính “đọc ý định”, video reasoning, công cụ cho creator
Meta ra Ray-Ban Display cùng Neural Band đeo cổ tay đọc tín hiệu cơ (EMG) để điều khiển cực kín đáo; thêm dòng Oakley Meta Vanguard nhắm vận động viên. AP/Guardian và trang Meta xác nhận cấu hình, thời lượng pin, và nguyên lý điều khiển bằng “ý định vi cơ” [4].
YouTube công bố >30 công cụ AI tại “Made on YouTube”, gồm auto-dubbing có lip-sync 20 ngôn ngữ, auto-clipping thành Shorts, Ask Studio (chatbot phân tích kênh), và tích hợp Veo 3 Fast vào Shorts, blog YouTube và TechRadar giải thích chi tiết phạm vi tính năng, dán nhãn SynthID.
Luma ra Ray3 tự đánh giá, lặp lại cho tới khi đạt chất lượng, xuất HDR 16-bit; Luma press và Adobe Firefly blog xác nhận tính năng, định dạng và Draft Mode [11].
Replit Agent 3 nâng độ tự chủ (10× so V2), biết tự test & sửa, generate agent/automation [10].
Stable Audio 2.5 (Stability AI) chuyển trục sang âm thanh enterprise; thông cáo chính thức và đối tác triển khai (fal, ComfyUI) cho thấy độ phủ hệ sinh thái [11].
Nhận định: lớp “AI công cụ” đang hợp nhất vào luồng sáng tạo (video, âm thanh, hình ảnh) và môi trường làm việc (IDE/agent coding). Cạnh đó, chính sách người dùng: OpenAI công bố biện pháp bảo vệ người dùng teen (ước đoán tuổi theo hành vi, parental controls, chặn nội dung tự hại/nhạy cảm). Đây là phản hồi cho mùa hè dậy sóng về an toàn số trong AI consumer.
4) Việt Nam: sự kiện – hạ tầng – mức độ ứng dụng
Hai điểm nhấn: AI For Industry 2025 (18–19/9, Hà Nội) của HaUI (kết nối ba nhà – chính sách/sandbox, dữ liệu chuẩn hóa, nhân lực) [15]; và AI4VN 2025 (26/9, Hà Nội) do VnExpress tổ chức, chủ đề “Vietnam in the Global AI Race”, có phiên với Meta về AI nguồn mở, cùng mở rộng AI Awards (bổ sung thiết bị, kỹ sư…) [16].
Về mức độ ứng dụng, AWS công bố: ~18% doanh nghiệp (≈170.000), 61% nhóm ứng dụng tăng doanh thu TB 16%, 58% kỳ vọng tiết kiệm chi phí ~20% [17]. Đây là cơ sở để chuyển từ “thí điểm” sang “chuẩn hóa – quy mô”, nhất là khi các chủ đề hạ tầng tính toán & dữ liệu mở tiếp tục được nhấn mạnh trước thềm AI4VN.
Kết luận & gợi ý hành động
Đối với doanh nghiệp: theo dõi AP2 (chuẩn thanh toán cho agent) và Gemini-in-Chrome để thiết kế hành trình khách hàng có agent (tìm–so–mua). Kiểm thử Ray3 cho quảng cáo/video ngắn; Stable Audio 2.5 cho nhận diện âm thanh thương hiệu.
Đối với nhóm y-sinh: thử nghiệm Delphi-2M ở nghiên cứu dân số/clinic trial design; khảo sát PDGrapher cho pipeline xác định mục tiêu.
Đối với Việt Nam: dùng AI4VN/AI4Industry làm điểm đối thoại chính sách (sandbox, chuẩn dữ liệu, khuyến khích compute nội địa), bám sát chỉ số ứng dụng 18% để đưa KPI ngành.
Tham khảo
OpenAI chi ~100 tỷ USD thuê máy chủ dự phòng/5 năm; tổng kế hoạch đến 2030; và thỏa thuận với Luxshare chế tạo thiết bị AI: Reuters & The Information (tường thuật lại), DCD, Yahoo Finance. (Reuters)
Google đưa Gemini vào Chrome (nút Gemini, AI Mode, đa tab); kế hoạch “agentic browsing”: Wired, TechCrunch, blog Chrome & trang giới thiệu chính thức. (WIRED)
Delphi-2M (Nature; FT; Scientific American) — 400k UK Biobank, kiểm chứng 1,9M hồ sơ Đan Mạch; PDGrapher (HMS/Nature Biomedical Engineering). (Nature)
Meta Ray-Ban Display + Neural Band (AP, Guardian, Meta); YouTube (blog chính thức, TechRadar); Luma Ray3 (press Luma, Adobe Firefly). (AP News)
AI4VN 2025 (VnExpress/Facebook AI4VN); AI For Industry 2025 (HaUI); AWS Vietnam (thông cáo) và VietnamNews/Vietnamnet dẫn lại. (vnexpress.net)
AP2 – Agent Payments Protocol: blog Google Cloud; VentureBeat; PayPal technical blog. (Google Cloud)
ICPC 2025 “gold-level”: blog DeepMind/Google; FT/Guardian/ArsTechnica & các tường thuật khác. (Ghi rõ: không phải tranh giải chính thức bảng xếp hạng người.) (Google DeepMind)
PDGrapher: trang HMS & dự án của nhóm Zitnik (HMS). (Harvard Medical School)
AI thiết kế phage/virus: Arc Institute (giải thích kỹ thuật), GEN & The Register (tường thuật). Chủ đề nhạy cảm – dùng ngôn ngữ “báo cáo/khẳng định”. (arcinstitute.org)
Replit Agent 3: blog Replit; bối cảnh an toàn (Business Insider; Times of India). (Replit Blog)
Stable Audio 2.5: Stability AI (news & trang sản phẩm), fal & ComfyUI blog. (Stability AI)
Nature Biomedical Engineering — “PDGrapher” (2025). Nature
GitHub (Zitnik Lab) — “mims-harvard/PDGrapher (code)” (2025). GitHub
Nature — “Learning the natural history of human disease with generative transformers (Delphi-2M)” (17/9/2025). Nature
Arc Institute — “Evo / Evo-2 overview & news” (2025). Arc Institute+1
Arc Institute manuscript — “Sequence modeling & design… (Evo)” (PDF). Arc Institute
VnExpress (Trang AI4VN 2025 — trang tổ chức chính thức) (2025). vnexpress.net
HaUI (Thông báo hội thảo AI4Industry 2025, 18–19/9) (9/8/2025). Đại học Công nghiệp