Con đường gập ghềnh của OpenAI trong việc phát triển GPT-5
Cuộc phát triển mô hình GPT-5 của OpenAI đã trở thành một trong những câu chuyện phức tạp và đầy thử thách nhất trong ngành trí tuệ nhân tạo hiện đại. Dựa trên báo cáo chi tiết của Stephanie Palazzolo, Erin Woo và Amir Efrati từ The Information, nghiên cứu này phân tích toàn diện những khó khăn kỹ thuật, tổ chức và chiến lược mà OpenAI đã phải đối mặt trong hành trình phát triển thế hệ AI tiếp theo.
Bối cảnh phát triển và kỳ vọng ban đầu
OpenAI bắt đầu phát triển GPT-5 (tên mã Orion) vào tháng 3/2023, ngay sau khi phát hành GPT-4 [1] [2]. Microsoft, đối tác và nhà đầu tư lớn nhất của OpenAI với khoản đầu tư 13,5 tỷ USD, ban đầu kỳ vọng sẽ thấy GPT-5 vào giữa năm 2024 [1] [3]. CEO Sam Altman đã hứa hẹn rằng GPT-5 sẽ mang lại "bước nhảy vọt đáng kể" trong khả năng AI, với tiềm năng mạnh hơn GPT-4 gấp nhiều lần [4] [3].
Tuy nhiên, những kỳ vọng cao này đã nhanh chóng va chạm với thực tế khắc nghiệt của việc phát triển AI tiên tiến. Quá trình phát triển 18 tháng đã bộc lộ những thách thức chưa từng có, buộc OpenAI phải tái đánh giá toàn bộ chiến lược và timeline của mình [1] [2].
Thách thức kỹ thuật nghiêm trọng
Vấn đề chất lượng dữ liệu và hiệu quả huấn luyện
Một trong những trở ngại lớn nhất mà OpenAI gặp phải là vấn đề chất lượng dữ liệu huấn luyện. Theo báo cáo, trong quá trình huấn luyện quy mô lớn vào đầu năm 2024, các nhà nghiên cứu phát hiện rằng dữ liệu không đa dạng như họ nghĩ, điều này đã hạn chế khả năng học của Orion [1] [2]. Vấn đề này chỉ trở nên rõ ràng sau khi quá trình huấn luyện quy mô lớn đã bắt đầu, khiến OpenAI không thể khởi động lại do đã đầu tư quá nhiều thời gian và tiền bạc [1].
Đợt huấn luyện có tên mã "Arrakis" vào giữa năm 2023 đã tỏ ra "chậm chạp", báo hiệu rằng các đợt huấn luyện tương lai sẽ cần "thời gian cực kỳ dài" và chi phí khổng lồ [5]. Điều này đã buộc OpenAI phải đối mặt với thực tế rằng việc mở rộng quy mô đơn thuần có thể không còn là giải pháp hiệu quả như trước đây [6].
Chi phí huấn luyện tăng vọt
Chi phí phát triển GPT-5 đã trở thành gánh nặng tài chính khổng lồ. Ước tính cho thấy một đợt huấn luyện sáu tháng có thể tiêu tốn khoảng 500 triệu USD [7] [8]. So với GPT-4 với chi phí 224 triệu USD, GPT-5 dự kiến sẽ có chi phí lên tới 612 triệu USD, cho thấy xu hướng tăng trưởng chi phí theo cấp số nhân trong ngành [9].
Khủng hoảng dữ liệu chất lượng cao
OpenAI đã phải đối mặt với tình trạng cạn kiệt dữ liệu chất lượng cao từ internet [10] [11]. Để giải quyết vấn đề này, công ty đã phải thuê các chuyên gia tạo ra dữ liệu mới bằng cách viết code hoặc giải các bài toán phức tạp. Đồng thời, họ cũng sử dụng dữ liệu tổng hợp được tạo ra bởi mô hình o1 của chính mình [7] [2].
Tuy nhiên, việc sử dụng dữ liệu tổng hợp mang lại những rủi ro riêng, bao gồm khả năng "suy thoái mô hình" - hiện tượng mô hình AI bắt đầu tạo ra quá nhiều "ảo giác" và giảm chất lượng đến mức không thể sử dụng được [11] [12].
Khủng hoảng lãnh đạo và tổ chức
Làn sóng ra đi của các lãnh đạo cao cấp
Năm 2024 đã chứng kiến một làn sóng ra đi chưa từng có của các lãnh đạo cao cấp tại OpenAI. Hơn 24 lãnh đạo cấp cao đã rời công ty, bao gồm những nhân vật then chốt như [13] [14] [15]:
Ilya Sutskever (Đồng sáng lập và Giám đốc Khoa học) - rời đi vào tháng 5/2024
Mira Murati (Giám đốc Công nghệ) - rời đi vào tháng 9/2024
Bob McGrew (Giám đốc Nghiên cứu) - rời đi cùng ngày với Murati
Barret Zoph (Phó chủ tịch Nghiên cứu) - cũng rời đi vào tháng 9/2024
Nỗi lo sợ về sự sụp đổ của công ty
Theo báo cáo của Wall Street Journal, các lãnh đạo như Mira Murati và Greg Brockman đã lo lắng về khả năng OpenAI có thể sụp đổ sau khi Ilya Sutskever rời đi [14] [16]. Họ đã cố gắng thuyết phục Sutskever quay trở lại, bao gồm việc đến thăm nhà ông và mang theo thư từ các nhân viên khác. Sam Altman cũng đã đến thăm Sutskever và bày tỏ sự thất vọng vì chưa tìm được vai trò phù hợp cho người đồng sáng lập này [16].
Căng thẳng về hướng phát triển công ty
Sự ra đi của các lãnh đạo phản ánh những căng thẳng sâu sắc về hướng phát triển của OpenAI. Nhiều nhân viên đã bày tỏ lo ngại về việc công ty tập trung vào việc tung ra sản phẩm nhanh chóng và chuyển đổi sang mô hình tập trung vào lợi nhuận, điều này có thể ảnh hưởng đến việc kiểm tra an toàn [14] [17].
Bối cảnh ngành công nghiệp rộng lớn hơn
Quy luật scaling đang gặp giới hạn
Những thách thức của OpenAI không phải là trường hợp cô lập. Toàn bộ ngành công nghiệp AI đang đối mặt với hiện tượng giảm hiệu quả của quy luật scaling, nguyên tắc cho rằng việc tăng quy mô mô hình, dữ liệu và sức mạnh tính toán sẽ dẫn đến cải thiện hiệu suất tương ứng [18] [19] [6].
Google cụng đang gặp khó khăn với việc phiên bản tiếp theo của Gemini không đáp ứng được kỳ vọng nội bộ, trong khi Anthropic đã phải trì hoãn mô hình Claude 4.5 Opus do các vấn đề phát triển [7] [18]. Meta đang tích cực tuyển dụng các nhà nghiên cứu từ OpenAI với mức thưởng ký hợp đồng lên tới 100 triệu USD [20] [21].
Chuyển đổi sang paradigm mới
Để vượt qua những hạn chế này, các công ty AI đang khám phá các phương pháp mới ngoài việc huấn luyện trước truyền thống [18] [19]. "Test-time compute", cho phép mô hình AI có thêm thời gian và sức mạnh tính toán để "suy nghĩ" trước khi trả lời, đang được coi là một hướng đi đầy hứa hẹn.
OpenAI đã thử nghiệm cách tiếp cận này với mô hình o1, và CEO Satya Nadella của Microsoft đã gọi đây là "sự xuất hiện của quy luật scaling mới" [18]. GPT-5 dự kiến sẽ tích hợp khả năng reasoning của series o với khả năng ngôn ngữ của series GPT, tạo ra một hệ thống thống nhất có thể tự động chọn phương pháp tốt nhất cho từng nhiệm vụ [22] [23].
Tình hình hiện tại và triển vọng tương lai
Timeline phát hành không chắc chắn
Mặc dù ban đầu Microsoft kỳ vọng GPT-5 vào giữa năm 2024, timeline hiện tại đã bị trì hoãn đáng kể. Các báo cáo gần đây cho thấy GPT-5 có thể được phát hành vào tháng 8/2025, nhưng OpenAI vẫn chưa đưa ra cam kết chính thức [24] [25] [26].
Sam Altman đã thận trọng trong các tuyên bố của mình, chỉ nói rằng GPT-5 sẽ được phát hành "sớm" mà không đưa ra ngày cụ thể [26] [20]. Ông cũng cảnh báo rằng GPT-5 có thể không đạt được "mức độ khả năng vàng" trong nhiều tháng sau khi ra mắt [21].
Kỳ vọng về khả năng cải thiện
Bất chấp những thách thức, báo cáo từ những người đã được trải nghiệm sớm GPT-5 cho thấy những cải thiện đáng kể, đặc biệt trong lĩnh vực lập trình [27] [28]. Một người dùng thử nghiệm đã mô tả phản ứng của mình là "cực kỳ tích cực" [27].
GPT-5 dự kiến sẽ cải thiện đáng kể trong:
Khả năng lập trình và giải quyết vấn đề kỹ thuật
Reasoning và tư duy logic
Hiểu biết đa phương thức (văn bản, hình ảnh, âm thanh)
Khả năng xử lý context dài hơn, có thể lên tới một triệu token [29]
Tác động chiến lược đối với OpenAI và ngành công nghiệp
Áp lực tài chính và cơ cấu công ty
OpenAI đang đối mặt với áp lực lớn từ các nhà đầu tư để chuyển đổi thành công ty vì lợi nhuận trước cuối năm 2024 hoặc có nguy cơ mất nguồn tài trợ [20]. Công ty được định giá 157 tỷ USD vào tháng 10/2024, một con số dựa trên những kỳ vọng cao về khả năng của GPT-5 [8].
Mối quan hệ với Microsoft cũng đang trong tình trạng căng thẳng, với các báo cáo cho thấy Microsoft đang "giữ lại phước lành" để bảo vệ lợi ích của mình [20]. OpenAI có thể tuyên bố đạt được AGI sớm để cắt đứt mối quan hệ với Microsoft trước năm 2030 bằng cách tung ra AI agent lập trình vượt trội hơn lập trình viên chuyên nghiệp [20].
Cuộc đua AGI và cạnh tranh toàn cầu
Việc phát triển GPT-5 diễn ra trong bối cảnh cuộc đua gay gắt để đạt được AGI (Artificial General Intelligence). Chính quyền Trump đã tuyên bố Mỹ phải làm "bất cứ gì cần thiết" để đánh bại Trung Quốc trong lĩnh vực AI [25].
OpenAI đang đối mặt với sự cạnh tranh ngày càng gia tăng từ các đối thủ như Google, Anthropic, và đặc biệt là Meta, công ty đang tích cực thu hút nhân tài từ OpenAI [20] [21]. Cuộc cạnh tranh này đã đẩy chi phí phát triển và thu hút nhân tài lên mức cao chưa từng có.
Bài học cho ngành công nghiệp AI
Giới hạn của scaling truyền thống
Câu chuyện của GPT-5 cho thấy rõ ràng rằng phương pháp scaling truyền thống - đơn thuần tăng quy mô mô hình và dữ liệu - đang đạt đến giới hạn tự nhiên của nó [6] [30]. Các công ty AI phải khám phá những paradigm mới như test-time compute, multimodal AI, và các kỹ thuật huấn luyện mô hình mới [19].
Tầm quan trọng của quản trị và an toàn AI
Sự ra đi hàng loạt của các lãnh đạo tại OpenAI, đặc biệt là những người quan tâm đến an toàn AI, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc cân bằng giữa đổi mới nhanh chóng và phát triển có trách nhiệm [17]. Các công ty cần thiết lập cấu trúc quản trị mạnh mẽ để đảm bảo rằng việc theo đuổi AGI không hy sinh các cân nhắc về an toàn và đạo đức.
Thách thức về tài nguyên và bền vững
Chi phí tăng vọt trong việc phát triển AI tiên tiến đặt ra câu hỏi về tính bền vững lâu dài của ngành công nghiệp này [30]. Việc một đợt huấn luyện có thể tiêu tốn hàng trăm triệu USD đòi hỏi sự cân nhắc cẩn thận về phân bổ tài nguyên và tác động môi trường.
Kết luận
Hành trình phát triển GPT-5 của OpenAI minh họa rõ nét những thách thức phức tạp mà ngành công nghiệp AI đang đối mặt khi tiến gần hơn đến AGI. Từ các vấn đề kỹ thuật như chất lượng dữ liệu và chi phí huấn luyện, đến những thách thức tổ chức như làn sóng ra đi của lãnh đạo và căng thẳng về hướng phát triển công ty, câu chuyện này phản ánh những khó khăn nội tại trong việc phát triển AI tiên tiến.
Báo cáo của Stephanie Palazzolo, Erin Woo và Amir Efrati đã cung cấp một cái nhìn sâu sắc và toàn diện về thực tế phía sau những tuyên bố đầy tham vọng của các công ty AI. Nó cho thấy rằng con đường đến AGI không chỉ đơn thuần là vấn đề kỹ thuật, mà còn đòi hỏi sự cân bằng tinh tế giữa đổi mới, quản trị, và trách nhiệm xã hội.
Đối với ngành công nghiệp AI Việt Nam và cộng đồng AI, những bài học từ kinh nghiệm của OpenAI cung cấp những hiểu biết quý giá về tầm quan trọng của việc phát triển AI một cách có trách nhiệm, đầu tư vào nghiên cứu an toàn AI, và xây dựng cấu trúc quản trị mạnh mẽ. Khi Việt Nam tiếp tục phát triển khả năng AI của mình, việc học hỏi từ cả thành công và thất bại của những người tiên phong như OpenAI sẽ là vô cùng quan trọng để đảm bảo một tương lai AI bền vững và có lợi cho xã hội.
Tham khảo
Các nguồn được kiểm tra và định dạng IEEE.
[1] W. Roth, "OpenAI's New Model Releases LEAKED | Sam Altman talks about AGI, UBI, GPT-5 and what Agents will be," YouTube, May 11, 2024. [Online]. Available:
[Accessed: 07-Aug-2025].
[2] VarenyaZ, "OpenAI's GPT-5 Faces Challenges and Delays," VarenyaZ, 2024. [Online]. Available: https://varenyaz.com/openais-gpt-5-faces-challenges-and-delays/. [Accessed: 07-Aug-2025].
[3] AutoGPT, "Is OpenAI's GPT-5 an Ambitious Leap or a Costly Misstep?" AutoGPT, Dec. 23, 2024. [Online]. Available: https://autogpt.net/is-openais-gpt-5-an-ambitious-leap-or-a-costly-misstep/. [Accessed: 07-Aug-2025].
[4] S. Palazzolo, "OpenAI's GPT-5 shines in coding tasks," LinkedIn, Jan. 2025. [Online]. Available: https://www.linkedin.com/posts/stephanie-palazzolo_openais-gpt-5-shines-in-coding-tasks-activity-7354522306490036224-cM6m. [Accessed: 07-Aug-2025].
[5] A. Ha, "OpenAI's GPT-5 reportedly falling short of expectations," TechCrunch, Dec. 21, 2024. [Online]. Available: https://techcrunch.com/2024/12/21/openais-gpt-5-reportedly-falling-short-of-expectations/. [Accessed: 07-Aug-2025].
[6] N. Perveen, "Are GPT-5 Delays Signaling Bigger Issues for OpenAI?" AI Journal, Dec. 23, 2024. [Online]. Available: https://aijournal.beehiiv.com/p/how-will-grok-aurora-s-launch-reshape-x-s-role-in-the-ai-revolution-f46d2aeddc7dd4e0. [Accessed: 07-Aug-2025].
[7] The Information, "Stephanie Palazzolo Profile," The Information. [Online]. Available: https://www.theinformation.com/u/stephaniepalazzolo1. [Accessed: 07-Aug-2025].
[8] PYMNTS, "OpenAI's GPT-5 Model Reportedly Behind Schedule with Uncertain Future," PYMNTS, Dec. 20, 2024. [Online]. Available: https://www.pymnts.com/artificial-intelligence-2/2024/openais-gpt-5-model-reportedly-behind-schedule-with-uncertain-future/. [Accessed: 07-Aug-2025].
[9] Z. A. Shah, "OpenAI Runs Out of Training Data for GPT-5," AliTech Solutions, 2024. [Online]. Available: https://alitech.io/blog/openai-runs-out-of-training-data-for-gpt-5/. [Accessed: 07-Aug-2025].
[10] S. Palazzolo, E. Woo, and A. Efrati, "Inside OpenAI's Rocky Path to GPT-5," The Information, Aug. 1, 2025. [Online]. Available: https://www.theinformation.com/articles/inside-openais-rocky-path-gpt-5. [Accessed: 07-Aug-2025].
[11] B. Marr, "OpenAI's GPT-5 Is Coming: Here's What We Know So Far," Bernard Marr, 2025. [Online]. Available: https://bernardmarr.com/openais-gpt-5-is-coming-heres-what-we-know-so-far/. [Accessed: 07-Aug-2025].
[12] Reddit user, "GPT5 isn't late, it's not delayed and yes it's coming," r/singularity, 2025. [Online]. Available: https://www.reddit.com/r/singularity/comments/1i8msdn/gpt5_isnt_late_its_not_delayed_and_yes_its_coming/. [Accessed: 07-Aug-2025].
[13] The Information, "The Information's Reporter Stephanie Palazzolo on OpenAI's GPT-5," Instagram, Jul. 28, 2025. [Online]. Available:
[Accessed: 07-Aug-2025].
[14] Reuters, "OpenAI prepares to launch GPT-5 in August, The Verge reports," Reuters, Jul. 24, 2025. [Online]. Available: https://www.reuters.com/business/openai-prepares-launch-gpt-5-august-verge-reports-2025-07-24/. [Accessed: 07-Aug-2025].
[15] "GPT-5 Discussion Video," YouTube, 2025. [Online]. Available:
[Note: Video transcript not available]. [Accessed: 07-Aug-2025].
[16] Techmeme, "GPT-5 News Coverage," Techmeme, Jul. 15, 2025. [Online]. Available: https://www.techmeme.com/250715/p35. [Accessed: 07-Aug-2025].
[17] S. Ortiz, "OpenAI teases imminent GPT-5 launch: Here's what to expect," ZDNet, Aug. 5, 2025. [Online]. Available: https://www.zdnet.com/article/openai-teases-imminent-gpt-5-launch-heres-what-to-expect/. [Accessed: 07-Aug-2025].
[18] S. Palazzolo, "OpenAI GPT-5 update," Twitter, 2025. [Online]. Available: https://x.com/steph_palazzolo/status/1948756534973837420. [Accessed: 07-Aug-2025].
[19] Geeky Gadgets, "Meet GPT-5 Lobster: OpenAI's New Free Powerful AI Model," Geeky Gadgets, Jul. 2025. [Online]. Available: https://www.geeky-gadgets.com/openai-gpt-5-lobster-ai/. [Accessed: 07-Aug-2025].
[20] AliTech Solutions, "OpenAI GPT-5 Development Challenges," AliTech Blog, 2024. [Online]. Available: https://alitech.io/blog/tag/openai-gpt-5-development-challenges/. [Accessed: 07-Aug-2025].
[21] Times of India, "ChatGPT-maker OpenAI's 'next big thing' may have landed in trouble," Times of India, Dec. 21, 2024. [Online]. Available: https://timesofindia.indiatimes.com/technology/tech-news/chatgpt-maker-openais-next-big-thing-may-have-landed-in-trouble/articleshow/116688496.cms. [Accessed: 07-Aug-2025].
[22] RAND Corporation, "AI Research Report," RAND Corporation, 2024. [Online]. Available: https://www.rand.org/content/dam/rand/pubs/perspectives/PEA3700/PEA3701-1/RAND_PEA3701-1.pdf. [Accessed: 07-Aug-2025].
[23] AI Base News, "GPT-5 Development Updates," AI Base, 2024. [Online]. Available: https://news.aibase.com/en/news/14161. [Accessed: 07-Aug-2025].
[24] Exploding Topics, "New ChatGPT Release Date: GPT-5 Timeline and Features," Exploding Topics, 2025. [Online]. Available: https://explodingtopics.com/blog/new-chatgpt-release-date. [Accessed: 07-Aug-2025].
[25] BleepingComputer, "OpenAI prepares GPT-5 for roll out," BleepingComputer, Aug. 2025. [Online]. Available: https://www.bleepingcomputer.com/news/artificial-intelligence/openai-prepares-gpt-5-for-roll-out/. [Accessed: 07-Aug-2025].
[26] LinkedIn News, "OpenAI faces slowing GPT progress," LinkedIn, 2024. [Online]. Available: https://www.linkedin.com/news/story/openai-faces-slowing-gpt-progress-6235108/. [Accessed: 07-Aug-2025].
[27] Axios, "OpenAI GPT-5 August 2025," Axios, Jul. 24, 2025. [Online]. Available: https://www.axios.com/2025/07/24/openai-gpt-5-august-2025. [Accessed: 07-Aug-2025].
[28] FelloAI, "OpenAI's Project Orion: GPT-5 is Set for Release This Year and It Will Blow Your Mind," FelloAI, Oct. 2024. [Online]. Available: https://felloai.com/2024/10/openais-project-orion-gpt-5-is-set-for-release-this-year-and-it-will-blow-your-mind/. [Accessed: 07-Aug-2025].
[29] S. Palazzolo, E. Woo, and A. Efrati, "OpenAI's GPT-5 Shines in Coding Tasks," The Information, 2025. [Online]. Available: https://www.theinformation.com/articles/openais-gpt-5-shines-coding-tasks. [Accessed: 07-Aug-2025].
[30] IST-DA, "GPT-5 Technical Report," Nov. 2024. [Online]. Available: https://sb726cd41480af32d.jimcontent.com/download/version/1731690421/module/10543463985/name/2024-NOV-GPT5-IST-DA.pdf. [Accessed: 07-Aug-2025].